Sorularla TC İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Ders Notları

• Mondros Ateşkes Antlaşması’nın tarihi yeri ve kimlerle imzalandığı?

(30 Ekim 1918) Osmanlı adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay ile İtilaf Devletleri adına İngiliz Amirali Calthrope arasında Limni adasının Mondros limanında Agamemnon zırhlısında 25 maddelik bir antlaşma imzalanmıştır.

• Osmanlı’nın Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalama sebepleri nelerdir?

1. Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi sonucunda Osmanlı ile Almanya’nın kara bağlantısının kesilmesi
2. Osmanlı’nın savaşacak gücünün kalmaması
3. Wilson Prensiplerinden cesaret alınması
4. Güney cephelerinin çökmesi
5. Savaş taraftarı olan İttihat ve Terakki Partisi liderlerinin (Cemal Paşa, Enver Paşa, Talat Paşa)  ülkeyi terk etmesiyle başa barış isteyen Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın gelmesi.

• Mondros Ateşkes Antlaşması’nın önemli maddeleri hangileri ?

7. Madde Anlaşma devletlerinin güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıktığında  istedikleri stratejik bölgeyi işgal edebilecektir.

Bilgi:

·  Mondros’un en önemli maddesi 7. maddedir.

·  Bu madde itilaf devletlerinin Anadolu’da yaptıkları işgallerin hukuki dayanağı olmuştur.

·  İtilaf Devletleri bu maddeyi ateşkese koyarak Wilson ilkelerine ters düşmemeye çalışmışlardır.

·  Bu madde Osmanlı ülkesini işgale açık hale getirip ülke bütünlüğünü bozmuştur.

24. Madde Doğu Anadolu’da altı ilde (Vilayat-İ Sitte: Erzurum, Van, Elazığ, Sivas, Bitlis, Diyarbakır) bir karışıklık çıktığında itilaf devletleri bu illerin herhangi birini işgal edebilecektir.

Bilgi: 24. madde anlaşma devletlerinin Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermeni Devleti kurma isteklerinin göstergesidir.

Madde… Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması dışındaki Osmanlı orduları terhis edilecek; ayrıca orduya ait cephane, taşıtlar ve donanma anlaşma devletlerine bırakılacaktır.

Bilgi: Böylece Osmanlı Devleti yapılacak işgaller karşısında savunmasız bırakılmıştır. Bu madde Anadolu’nun işgal edileceğinin habercisidir.

Madde…İran ve Kafkasya’daki Osmanlı birlikleri geri çekilecek. Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da bulunan Osmanlı askerî birlikleri en yakın itilaf devletine teslim olacaktır.

Madde… Ermenilerle itilaf devletlerinden alınan esirler serbest bırakılacak; Türk esirler itilaf devletlerinin denetiminde kalacaktır.

Bilgi: Bu durum devletlerin eşitliği ilkesine aykırıdır.

Madde… Haberleşme ve ulaşıma ait bütün araç ve gereçler anlaşma devletinin denetiminde bırakılacaktır.

Bilgi:

·  Bu maddeyle, işgalci devletlere karşı topyekûn bir mücadelenin Türkler tarafından başlatılması engellenmeye çalışılmıştır.

·  Bu durum bölgesel direniş hareketlerinin vatanın bütününe yönelik olmasını geciktirmiştir.

·  Aynı zamanda bu madde işgallerin başlayacağının habercisidir.

Madde….Limanlar, Toros tünelleri, tersaneler ve demir yolları anlaşma devletlerine bırakılacak

Madde….Anlaşma devletleri akaryakıt ve kömür ihtiyaçlarını Osmanlı Devleti’nden karşılayacak ve bu kaynakları ihraç edemeyecektir.

Bilgi: Anlaşma devletleri bu ve önceki maddeyle Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını kaybettirmeyi amaçlayarak ülkeyi ekonomik bakımdan kendilerine bağımlı hale getirmeye çalışmışlardır.

Madde… Boğazlar İtilaf Devletleri’nin işgalinde olacaktır.

Bilgi: Bu madde Osmanlı’nın boğazlar üzerindeki egemenliğini sona erdirdiği gibi; İstanbul’u güvenliksiz hale getirdi ve Anadolu ile Rumeli’nin bağlantısını kesti.

Madde….Batum işgal edilecektir.

Bilgi: İngiltere bu madde ile Kafkasya’yı işgal ederek Osmanlı ile Rusya’nın bağlantılarını kesmeyi düşünmüştür.

Madde…Osmanlı’nın ittifak grubu ile ilişkileri kesileecektir.

• Mondros’un önemi  nedir?

1.Osmanlı Devleti İtilaf devletlerine resmen teslim olmuştur.

2.Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.

3.Gizli antlaşmaların uygulama safhası başlamıştır.

4.Milli cemiyetler kurulmuştur.

5.Mütarekeyi imzalayan Rauf Orbay prestij kaybetmiştir.

Ek Bilgi:

·  Modros Ateşkes Antlaşması  imzalandığı zaman Mustafa Kemal, Suriye’de görevdedir.

·  Gizli antlaşmaların  olması antlaşmanın  ağır şartlar taşımasında etkili oldu.

·  Ateşkes’in imzalanması sonrası İtilaf Devletleri, 7. maddeyi bahane ederek, Osmanlı topraklarını işgal etmeye başladı.

• Monsros sonrası başlayan işgaller neler?

İngilizler:

·  İngilizler, 3 Kasım 1918’de Musul’a, 9 Kasım 1918’de İskenderun’a girdi.

·  1919 başlarında da, Urfa, Antep ve Maraş’ı işgal ettiler.

·  Sonra, Samsun ve Merzifon’u da işgal ettiler.

Fransızlar:

·  Fransızlar, Adana ve çevresini işgal ederek buradaki Ermenileri harekete geçirdiler.

İtalyanlar:

İtalyanlar, Konya, Antalya, Söke, Kuşadası, Bodrum ve Marmaris’i işgal ettiler.

İtilaf devletleri

·  3 Kasım 1918’de İtilaf donanması, İstanbul’u işgal etti.

·  İtilaf kuvvetleri, Mondros Ateşkes Antlaşması’nı uygulaması konusunda Osmanlı Devleti’ne baskı yapmaya başladılar.

·  Bu işgaller sonrasında Türk milleti, vatanını ve bağımsızlığını korumak amacıyla mücadele kararı aldı.

• İtilaf devletlerinin işgallerine  karşı neler yapıldı?

·  Mitingler düzenlenerek Türk milletinin haklı davası dünya kamuoyuna duyurulmaya çalışıldı.

·  Yurdun dört bir yanı örgütlenerek, silahlı gruplar oluşturulmaya başlandı.

• Osmanlı Devleti’nin Paylaşılması?

Birinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği yıllarda İtilaf Devletleri, aralarında yaptıkları gizli antlaşmalarla Osmanlı topraklarını paylaştılar.

• Gizli antlaşmalar neden yapıldı?

1.Şark meselesi (Osmanlı ülkesini paylaşma mese­lesi)’ni halletmek.

2.İtilaf bloğunun birlik ve istikrarını sağlamak

3.Savaştan sonra Osmanlı’yı paylaşma konusunda anlaşmazlığa düşmemek

4.İtalya’yı İtilaf bloğuna katmak.

5.Rusya’yı İtilaf bloğunda tutmak

• Hangi devletler hangi gizli antlaşmaları yaptı?

1.Boğazlar Antlaşması (Mart-Nisan 1915)

Çanakkale Savaşı esnasında Rusya boğazlar konusunda sıkıntıya düşünce; İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan antlaşma da boğazlar ve çevresi Rusya’ya bırakılmıştır.

Bu Antlaşmanın Önemi:

1.Bu gizli antlaşmayla Rusya’nın Almanya tarafına geçmesi önlendi.

2.Diğer gizli antlaşmalar başladı

3.İngiltere ve Fransa ilk defa Rusya’nın boğazlar konusundaki isteklerini kabul etti.

Ek Bilgi: Rus Çarlığı sonrasında; yeniden yapılan gizli antlaşmalarla boğazların yönetimi İtilafların ortak kontrolünde olması kararlaştırıldı.

2.Londra Antlaşması (26 Nisan 1915)

Londra Antlaşması İngiltere, Fransa ve İtalya arasında imzalandı.

İtalya’ya On İki Ada ve Antalya bırakıldığı gibi; İtalya’ya, Osmanlı’nın Libya üzerindeki halifelik haklarının da kaldırılacağı vaat edildi. Bu antlaşmayla İtalya yer değiştirerek  İtilaf Devletlerine dahil oldu.

3.Sykes-Picot Antlaşması (1916)

Bu antlaşma, İngiltere ile Fransa arasında imzalanmıştır.

1.Musul hariç, Irak İngiltere’ye bırakıldı

2.Adana, Antakya, Lübnan ve Suriye kıyıları Fransa’ya bırakıldı.

3.Musul, Ürdün ve Suriye’nin bir kısmında Arap krallığının kurulması ve bu devletin Fransa ile İngiltere’nin ortak denetiminde olması kararlaştırıldı.

4.Filistin’de, Rusya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Şerif Hüseyin tarafından kararlaştırılarak, uluslararası bir yönetimin kurulması kararlaştırıldı.

5.Hicaz’ın serbest bölge olması kararlaştırıldı.

• Sykes-Picot Antlaşması önemi nedir?

Sykes-Picot  Antlaşmasıyla Arap bölgeleri yani Orta Doğu paylaşıldı.

4.Petrograt Protokolü

Bu antlaşma Rusya, Fransa ve İngiltere arasında imzalandı. Rusya’ya,  İngiltere ve Fransa’nın Orta Doğu çıkarlarını kabul etmesine karşılık boğazlar bölgesine ek olarak Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz, Erzurum, Van ve Bitlis verildi.

5.Mc Mahon Antlaşması (1916)

İngiltere’nin Mısır valisi ile Şerif Hüseyin arasında imzalanmıştır. Şerif Hüseyin’e bağımsız bir Arap devleti vaat edilmiştir. Arapları Osmanlı’ya karşı savaştırmak isteyen İngilizler bu tür gizli antlaşmalarla emellerine ulaşmıştır.

6.Saint Jean de Maurienne Antlaşması(19 Nisan 1917)

· Saint Jean de Maurienne Antlaşması, İngiltere, Fransa ve İtalya arasında imzalanmıştır.

·  Oniki Ada, Antalya, İzmir, Aydın ve Muğla İtalya’ya bırakılmıştır. İngiltere; İzmir’in İtalya’ya verilmesini Rusya istemeyeceğinden dolayı; bu antlaşmanın geçerli olabilmesini, Rusya’nın antlaşmayı imzalamasına bağlamıştır. Rusya kısa bir süre sonra savaştan çekildiği için bu antlaşma Rusya tarafından imzalanamamıştır.

·  Paris Konferansı’nda İzmir’i Yunanistan’a bırakmak isteyen İngiltere’ye İtalya karşı çıkınca; İngiltere Saint Jean de Maurıenne Antlaşması’nın geçersizliğini ileri sürmüştür.

• Gizli antlaşmaların önemi nedir?

1.İtilaf Devletleri aralarında çıkar birliği sağlamış.

2.Savaş bitmeden Osmanlı paylaşılmış.

3.Gizli antlaşmalar, Mondros Mütarekesinin ağır şartlarını ortaya çıkarmıştır.

4.İtilaf Devletleri aralarındaki birlik ve bütünlüğü güçlendirmişlerdir.

5.Gizli antlaşmalar İtilaf devletlerinin zaferden emin olduğunu gösterir.

• Gizli Antlaşmaların ortak özellikleri nelerdir?

1.Şark meselesini halletmeye yöneliktirler

2.Osmanlı toprakları paylaşılmıştır.

3.İtilaf Devletleri için çıkar birliği sağlamıştır.

4.Osmanlı’nın savaşa girmesinin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.

Ek Bilgi:

·  Yunanistan gizli antlaşmalara katılmadığı halde; savaştan sonra toplanan Paris Konferansında İzmir ve civarını alarak Osmanlı’nın paylaşımına açıkça katılmıştır.

·  Rusya gizli antlaşmalara katıldığı halde; savaştan çekildiğinden dolayı; savaştan sonra Osmanlı’nın paylaşımına katılamamıştır.

·  İtalya gizli antlaşmalara katıldığı halde; savaştan sonra antlaşmalardan umduğunu bulamamış ki bu durum İtalya ile İngiltere ve Fransa’nın arasını açmıştır.

·  Gizli antlaşmaları dünyaya ilk defa Çarlık Rusyası’nı, İngiltere, Fransa ve İtalya’yı dünya kamuoyuna kötü göstermek isteyen Bolşevikler duyurmuştur.

·  Wilson İlkeleri, gizli antlaşmaları hukuken geçersiz hale gelmiştir.

·  İngiltere ve Fransa, ABD ile çelişkiye düşmeden gizli antlaşmaları uygulayabilmek adına, Paris Konferansı’ndamandater sistem düşüncesini geliştirdiler. Mondros Ateşkes Antlaşması’na 7 ve 24. maddelerini eklediler. Azınlıkları Osmanlı Devletine karşı kışkırttılar.

·  Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra başlayan işgaller, genelde, gizli antlaşmalar doğrultusunda oldu

·  Rusya’nın savaştan çekilmesi üzerine; Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti ku­rulmasına; Ermenile­rin koruyuculuğunun ABD’ye verilmesine ve Boğazlar üzerinde ortak yönetim kurulmasına karar verildi.

·  Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ile gizli antlaşmalar uygulamaya girdi.

·  İşgal güçleri gizli antlaşmaları daha rahat uygulayabilmek için Mondros Ateşkes Antlaşması’nı işlerini kolaylaştıracak şekilde düzenlediler.

• Wilson İlkeleri Veya  Prensipleri Nedir? (8 Ocak 1918)

·  Birinci Dünya Savaşı sonrasında yapılacak barışın esaslarını yayınladığı on dört ilke ABD Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson tarafından yayınlanmıştır, ABD’yi yanlarında tutmak isteyen İtilaf Devletleri ilkeleri kabul ettiklerini bildirmişlerdir.

·  ABD başkanı Wilson, savaştan sonra barışın devam etmesini bir daha böyle büyük savaşların çıkmamasını istiyordu.

Başkan Wilson’ın İlkeleri:

1.Galip devletler yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak.

Bilgi:

·  Bu ilke yeni sömürgeler oluşmasına karşıdır.

·  Mağlup devletlerin mütareke imzalamasını hızlandırmıştır.

·  Savaştan sonra yapılan antlaşmalarla, bu maddeye uyulmamıştır.

2.Devletlerarası antlaşmalarda açık diplomasi esası uygulanacak.

Bilgi: Bu ilkeyle gizli antlaşmalar hukuken geçersiz kılınmıştır.

3.Karasuları dışındaki denizlerde tam serbestlik sağlanacak

4.Uluslar arası ekonomik engeller kaldırılacak ve devletlerarasında eşitlik sağlanacak

5.Silahlanmanın azaltılması yolunda karşılıklı güvenceler verilecektir.

Bilgi:  Bu ilke yapılan ilk silahsızlanma çağrısıdır.

6.Rusya, Belçika, Romanya, İtalya, Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın sınırları tekrar çizilecek.

7.Devletlerarası anlaşmazlıkları barış yoluyla çözecek uluslararası bir örgüt kurulacak

Bilgi: Milletler Cemiyetinin kurulmasından bahsediliyor. Milletler Cemiyeti Paris Konferansı’nda kurulmuştur. Bu madde Wilson Prensipleri’nin uyulan tek maddesidir. Savaş uluslararası meselelerin çözülmesinde araç olmaktan çıkarılmak istenmiştir.

8.Boğazlar bütün ulusların ticaret gemilerine açık olacak.

9.Osmanlı İmparatorluğu’nda Türklerin oturduğu bölgelerin egemenliği sağlanacak; diğer bölgelerdeki uluslara da kendilerini geliştirme hakkı verilecektir.

Bilgi: Osmanlı Devletinin devam edeceği, fakat parçalanacağı vurgulanmıştır. Bu madde Mondros mütarekesinden sonra Anadolu’da başlayan işgallerin hukuk dışı olduğunu açıkça belirtiyor ve  Türk Kurtuluş Savaşının ise hukuka uygun olduğunu gösterir.

Bu madde azınlıklar için ilham kaynağı olmuştur.

10.Alsas-Loren Fransa’ya geri verilecektir.

Bilgi: Bu madde “savaştan sonra mağlup devletlerden toprak alınmayacaktır” maddesi ile çelişmektedir.

• Wilson Prensipleri’nin Önemi Nedir?

1.İttifak grubu mütareke imzalama konusunda cesaret veriyor. (Yani savaş erken bitiriliyor).

2.Çok uluslu imparatorlukların parçalanması ön görüldü

3.Wilson prensipleri  itilaf devletlerinin çıkarlarına ters düşmüştür. Bu nedenle kabullenmiş gibi göründükleri bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yorumlamışlardır. İttifak devletleri ise bu prensipleri barışın anahtarı olarak görüp benimsemişlerdir.

4.Savaştan sonra ilkelere  uyulmadığını gören ABD belli bir dönem Avrupa siyasetinden çekildi.

5.İmzalanan antlaşmalarda ilkelere  uyulmadı

Wilson Prensiplerinin amacına ulaşmadığının göstergeleri nelerdir?

Kurtuluş savaşının ve II. Dünya savaşının çıkması

• Paris Konferansı Nedir? (18 Ocak 1919)

·  İtilaf Devletleri savaşta yenilen devletlerle imzalanacak barış antlaşmalarının şartlarını ortaya koymak ve bozulan dengeleri kendi lehlerine kurmak için Paris’te sözde bir barış konferansı toplamıştır.

• ·  Paris Konferansına kaç devlet katılmıştır?

32 devlet

• Konferansta etkili ülkeler hangileri?

İngiltere ve Fransa

• İtilaf Devletleri ilk çıkar çatışmasını hangi antlaşmada yaşıyorlar?

. ·Paris Konferansı’nda  çıkar çatışmasına düşen İtilaf Devletleri, Osmanlı ile imzalanacak olan antlaşmayı karara bağlayamamışlardır.

Batı Anadolu’nun kendisine bırakılmasını isteyen Yunanistan, konferansa Batı Anadolu’da Rumların çoğunlukta olduğunu gösteren ve İzmir civarında Rumların Türkler tarafından katledildiğini ileri süren sahte belgeler ortaya koyuyor.

• İtalya Paris Konferansı’nı neden terk ediyor?

Güçlü bir İtalya’nın Batı Anadolu’da varlığını istemeyen İngiltere, Yunanistan’ın verdiği sahte raporları kullanarak İzmir ve civarının Yunanistan tarafından işgal edilmesini konferansa kabul ettirdi.. İtalya ise bu durumdan dolayı konferansı terk etti

Ek Bilgiler:

Osmanlı ülkesini milletler prensibine göre bölerek; ilgilendiği bölgeleri mandater sistem aldatmacası ile sömürü sınırları içine almak isteyen İngiltere, konferansa Kürt, Ermeni, Rum ve Arapları da davet etti. Bu milletler konferansa İngiliz çıkarlarına hizmet edecek şekilde sahte raporlarla geldiler.

İlk defa bu konferansta Doğu Anadolu’da bir Ermeni devletinin kurulmasına karar verildi.

Wilson Prensipleri’nde kurulması istenen Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) kurulmuştur.

Görevi uluslararası anlaşmazlıkları çözümleyerek dünya barışının devamını sağlamak olan bu cemiyet, İngiliz çıkarlarına hizmet etmekten başka bir işe yaramamıştır.

Kurtuluş Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması bu durumu açıkça göstermektedir. Bu cemiyetin iç tüzüğü Birinci Dünya Savaşı sonucunda imzalanan bütün antlaşmalara konulmuştur.

Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam)  kurulması Wilson Prensipleri’nin kısmen uygulandığını gösterir.

İngiltere ve Fransa, ABD ve dünya kamuoyuna dürüst görünerek sömürgeciliklerini devam ettirebilmek için; yeni kurulan bir devletin büyük bir devlet tarafından Milletler Cemiyeti adına yönetilmesi esasına dayanan Mandater Sistem düşüncesini konferansa kabul ettirdiler. Bu sistem sömürgeciliğin şekil değiştirmiş halidir.

• İzmir ne zaman İşgal edilmeye başlıyor? (15 Mayıs 1919)

Yunanlılar, Paris Konferansı’nda alınanan kararlar doğrultusunda İzmir’i işgal etmeye başlıyorlar.

• İzmir’in işgalinin önemi nedir?

1.Kuva-yı Milliye ortaya çıkmaya başladı

2.Milli bilinç uyandı

3.Halkı Milli Mücadele için örgütlemek kolaylaştı

4.Mitingler düzenlendi

5.Redd-i İlhak Cemiyeti kuruldu

6.Halk, işgalcilere güvenilemeyeceğini anladı.

• Amiral Bristol Raporu Nedir?

İzmir’in işgali dünya kamuoyunda büyük bir yankı ve kınamaya sebep olunca; olayın sorumlusu durumunda olan İtilaf Devletleri kamuoyunu yatıştırmak ve İzmir bölgesindeki durumu öğrenebilmek için bölgeye Amiral Bristol önderliğinde bir heyet göndermişlerdir.

Amiral Bristol Raporu:

1.Bölgedeki olayların sorumlusu Türkler değil; Rumlardır.

2.Bölgede Türkler çoğunluktadır.

3.Yunanlıların bölgeyi işgali ilhaka yöneliktir. Bölgenin güvenliğini sağlamaya yönelik değildir.

4.Bölgeden Yunanlılar çekilerek; bölgeye İtilaf devletlerinin güvenlik birlikleri yerleşmelidir.

• Uluslar arası alanda Türk Milli Mücadelesi’nin haklılığını gösteren ilk belge nedir?

Bristol Raporu

• Bristol Raporu’nun önemi nedir?

1.Yunanlıların Paris Konferansına sahte rapor verdiği ortaya çıkmıştır.

2.Yunan işgalinin niteliği dünyaya duyurulmuştur.

3.İşgalin gereksiz ve haksız olduğu belirtilmiştir.

4.İlk defa uluslararası bir belge Türk Milli Mücadelesi’nin haklılığını göstermiştir.

• I.Dünya Savaşı Sonrası Durum Nasıldı?

·  Osmanlı, Birinci Dünya Savaşı’ndan ağır bir yenilgi aldı.

·  I. Dünya savaşı  sonrası imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması maddeleri de  durumu ağırlaştırdı.

·  Osmanlı’yı  , savaşa sokan İttihat ve Terakkiciler yurdu terk ederek kaçtılar.

·  İtilaf Devletleri ise, Mondros’un 7. maddesine bahane ederek işgal bölgelerini genişlettiler.

·  İstanbul Hükümeti’nin çaresizliği ve acizliği karşısında Türk milleti örgütlenmeye başladı.

·  Kuvay-ı Milliye ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri olarak örgütlenen halk Anadolu’da da  örgütlenmeye başladı.

·  Durumdan yararlanmak isteyen azınlıklarda  İtilaf Devleri’nin kışkırtmaları ile harekete geçerek örgütlendiler

Amaçlarına göre cemiyet örgütlenmeleri üç gruba ayrılır:

1.Grup Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler,

2.Grup Millî Varlığa Düşman Cemiyetler,

3. Grup Millî Cemiyetler

Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler hangileri?

1. Mavri Mira Cemiyeti

Bilgisi:

-Fener Rum patrikhanesi tarafından kuruldu

-Bizans İmparatorluğunu yeniden canlandırmayı ve Ege’de ilerleyen Yunanlılara yardım ederek Batı Anadolu ve Trakya’yı Yunanistan’a katmayı hedefliyordu. (Megali idea / Büyük İdeal )

-.Yunan Kızılhaçı, Göçmenler Komisyonu ve Rum izcilik kuruluşları bu cemiyete bağlı diğer kollardı.

2. Pontus Rum Cemiyeti

Bilgisi

-1904’de Merzifon’da Amerikan Koleji’nde kuruldu

-Batum’dan Sinop’a kadar uzanan ve merkezi Samsun veya Trabzon olabilecek bir Rum devleti kurmayı hedefliyordu.

3. Kardos Cemiyeti

Bilgisi :

- Kardos Cemiyeti Rum göçmenlerine yardımcı olmak görüntüsü altında Pontus Cemiyetine yardımcı oluyordu.

4. Etnik-i Eterya Cemiyeti

Bilgisi:

- Etnik-i Eterya Cemiyeti bağımsız Yunanistan’ı oluşturmak için 1814 yılında, Filiki Eterya adıyla kurulmuştur.

-I. Dünya Savaşından sonra ise Yunanistan’ı büyütmek ve Bizans Devleti’ni kurmak için çalıştı

5. Hınçak ve Taşnak-Sütyun Cemiyetleri

Bilgisi:

- Hınçak ve Taşnak-Sütyun Cemiyetleri Doğu Anadolu toprakları, Çukurova toprakları ve Kara Deniz bölgesinin bir kısmını Ermenistan’a katmak için çalıştılar.

6. Makabi-Alyans İsrailit Cemiyetleri

Bilgisi :

-Yahudi devleti kurmak için çalışmışlardır.

-Ekonomik çıkarlarının korunması ön planda ol­muştur.

7. Rum-Ermeni Birlik Komitesi

Bilgisi :

Rum ve Ermeni cemiyetleri arasındaki koordi­nasyonu sağladı.

EK Bilgi:

-Azınlıklar Türklerin Hıristiyan katliamı yaptıkları bahanesiyle Anadolu’nun işgalini başlatmak istediler.

-Azınlıklar giriştikleri yıldırma politikasıyla istedikleri bölgelerden Türkleri kaçırarak ilgili bölgelerde çoğunluk olmak istediler.

Azınlık Cemiyetleri’nin otak özellikleri nelerdir?

• Hepsi Wilson Prensiplerinden ilham aldılar
• Mondros Antlaşması, azınlıkların çalışmaları için uygun ze­min hazırladı.
• Azınlıklar Osmanlı ülkesini sömürmek isteyen işgalcilerin emellerine alet oldular.
• Kiliseleri ve yabancı okullarını merkez edindiler.
• İtilaf Devletleri’ den yardım aldılar.
• Çıkardıkları olaylar ile TBMM’nin çalışmalarını aksattılar.

Milli varlığa düşman cemiyetler hangileridir ?

• Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti

Bilgisi:

Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti kurtuluşun padişahın emirlerine bağlı kalmakla mümkün olacağını savunmuştur.

• Teali İslam Cemiyeti

Bilgisi:

Teali İslam Cemiyeti kurtuluşun halifenin emirlerine ve İslâm’ın pren­siplerine uymakla mümkün olacağını savunmuştur.

• İngiliz Muhipleri Cemiyeti

Bilgisi:

İngiliz Muhipleri Cemiyeti kurtuluşun İngilizlerin himayesi ile mümkün olacağına inanıyor aynı zamanda İngiliz Muhipler Cemiyeti, Damat Ferit Paşa hükümeti tarafından da desteklenmiştir

• Wilson Prensipleri Cemiyeti

Bilgisi:

Wilson Prensipleri Cemiyeti taraftarları Wilson ilkelerinden ilham almıştır aynı zamanda  kurtuluşun ABD mandasına girmekle mümkün olacağına inanmışlardır.

• Kürt Teali Cemiyeti

Bilgisi:

Kürt Teali Cemiyeti’nin üyleri Wilson Prensiplerine dayanarak; halifeye bağlı olarak bir Kürt devleti kurmayı planlamışlardır.

•  Hürriyet ve İtilaf Fırkası

Bilgisi:

Hürriyet ve İtilaf Fırkası 1911 yılında İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı kuruldu 1918’den sonra yönetimde etkili olmaya baş­ladı Anadolu hareketini İttihatçıların hareketi olarak gören parti Kurtuluş Savaşına karşı gelişin liderli­ğini yaptı.

Milli Cemiyetler (Yararlı C.)

• Trakya Paşaeli Cemiyeti

Bilgisi:

Trakya Paşaeli Cemiyeti Mavri Mira Cemiyetinin Trakya’ya yönelik ola­rak yürüttüğü bölücü faaliyetlere karşı kurulmuştur. İstanbul ve boğazların işgal edilmesi bu cemiyetle Anadolu’nun bağlantısını kesmiştir.Bu cemiyet Osmanlı Devleti’nin yıkılması halinde Trakya’da bir cumhuriyet kurmayı planlamakta­dır. Edirne Kongresini düzenlemiştir.

• İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

Bilgisi:

Ege Bölgesinde Yunanlıların bölücü faaliyetle­rine karşı çalıştı.9 Mart 1919 tarihinde İzmir’de Müdafaa-i Hu­kuk Kongresi’ni düzenledi.

• Kilikyalılar Cemiyeti

Bilgisi:

Adana ve civarının Ermeni ve Fransızlara karşı bütünlüğünü korumak için kuruldu

• Redd-i İlhak Cemiyeti

Bilgisi:

İzmir’in işgaline tepki olarak kuruldu Balıkesir ve Alaşehir kongrelerini düzenleyerek Ege Bölgesi’ni örgütledi Kuvay-ı Milliye’yi harekete geçirerek silahlı dire­niş başlattı.

• Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti

Bilgisi:

Orta ve Doğu Karadeniz’deki Rum ve Ermeni faaliyetlerine karşı kuruldu. Erzurum Kongresi’nin toplanmasına yardımcı oldu. Erzurum Kongresi’nde Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile birleşti.

• Milli Kongre Cemiyeti

Bilgisi:

İstanbul’da kuruldu İlk defa Kuvay-ı Milliye tabirini kullandı Milli mücadele için birleşmeyi savundu Genelde basın yayın yoluyla propagandayı ilke edindi. 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgaliyle bu cemiyet dağıldı.

• Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

Bilgisi:

Doğu Anadolu’nun Ermenilere karşı bütünlüğünü korumak için kuruldu. XV. kolordunun Erzurum’da dağılmamış halde olması bu cemiyeti daha da etkin hale getirdi. Erzurum Kongresini düzenledi Le Pays adlı gazeteyi çıkardı.

Cemiyet; Türkleri azınlıklardan daha güçlü kılabilmek için aşağıdaki önlemleri aldı:

¨İşgallere karşı teslim olunmayacak.

¨Basın kullanılarak propaganda yapılacaktır

¨Bölge dışına göç edilmeyecektir.

¨Bilim, iktisat ve din teşkilatları kurulacaktır