OSMALI DEVLETİNDE BİLİM

• OSMALI DEVLETİNDE BİLİM

•  

• Osmanlı Devleti’nde Yapılan Çalışmalar ve Yetişen Bilim Adamları

• Osmanlı tarihçiliği 15. yüzyılda başlamıştır.

•  

• Ahmed-i	Destan-ı Tevah-i Ali Osman(ilk eser)
  Kâşifi	Gazaname-i Rum
  Enveri	Dusturname
  Âşık paşazade	Tevarih-i Ali Osman
  16.Yüzyıl
  Hoca Sadettin	Tacut-Tevarih
  17.Yüzyıl
  Kâtip Çelebi	Fezleke, Takvimü’t Tarih+Cihannuma(Genel Dünya Coğrafyası)

•  

• BİLGİ

• 18. yüzyıl’da resmi devlet tarihçiliği kurulmuştur.

• İlk resmi tarihçi: Naima’dır.

• Naima adlı bir eseri vardır.

• Resmi devlet tarihçilerine Vakanüvis denilir.

•  

• Bilim adamları:

• 1)Kadı Zade-i Rum       :Astronomi- Matematik

•  

• 2)Molla Fenari  : Osmanlının ilk Şeyhülislamı

•  

• 3)Akşemsettin              :Din ve pozitif bilimlerde uzmandır.

•                                    Fatih Sultan Mehmet’in hocalığını yaptı.

•  

• 4)Ali Kuşçu                  : Uluğ Bey’in öğrencisi, matematikçi Fatih döneminde yetişti.Eseri: Fethiye’dir

•  

• 5)Seydi Ali Reis           :Portekizleri Hint Deniz seferinde yenmiştir.

•                                       Coğrafyacıdır. Ünlü türk denizcisidir.

• 1. Mirat-ı Matematik en ünlü eseridir. Memleketin aynası anlamına gelir.+2.Mühit

•  

• 6)Piri Reis                   :Ünlü Türk Denizcisi ve Coğrafyacısıdır.

•     1.Kitab-ı Bahriye(denizcilerin el kitabı) en ünlü eseridir.2.Dünya Haritası

•  

• 7)Evliya Çelebi :En ünlü Eseri Seyahatnamedir. Seyyah

•  

• 8)Matrakçı Nasuh         :Geometri-Tarih-Coğrafya

• Osmanlının ünlü minyatür sanatçısıdır. Aynı zamanda Silahşor+Hattat ve Ressamdır.

• TARİHÇİLER

• Devletin resmi tarihçilerine Vakanüist denir.

• Ø  Âşık Paşa Zade;

• Ø  Kemal Paşa Zade;

• Ø  Hoca Saadettin

• Ø  Naimaèİlk vakanüis

•  

• COĞRAFYA
  15.YÜZYIL
  Yazıcızade Ahmet	Acaibu’l Mahlûkat(ilk eseridir)
  16.yüzyıl
  Piri Reis	Kiab-ül Bahriye
  Seyd-i Ali Reis	Miratul Memalik, MiratulKainat ve Muhit adlı eseri vardır.
  Takıyüddin Mehmet	Astronomdur. İstanbul’da ilkRasathane (Gözlem evi) kurmuştur
  17.yüzyıl
  Evliya Çelebi	Seyahatname
  Kâtip Çelebi	Cihannüma, Mizanul Hak, Keşfüzzünün
  Lagari Hasan	İlk Roket örneğini icat ederek uçmayı başarmıştır.
  Hezarfen Ahmet Çelebi	Galata kulesinden atlayıp uçarak boğazın karşı yakasına geçmiştir.

•  

• Matematik astronomi

  Fatih döneminde yetişen Ali kuşçu ile matematik okulunu açmıştır.

  Ali Bin Hibetullah

  İlmi Hesap adlı bir eser yazmıştır.

  Takiyuddin Mehmet

  III . Murat döneminde İstanbul’da ilk rasathaneyi açmıştır

  Hazarfen Ahmet Çelebi

  Vücuduna taktığı kanatlarla uçma denemesi yapmıştır.

  İshak Efendi

  Mecmu-a Riyaziya adlı bir eser yazmıştır.

•  

• TIP ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR

  Mumin Bin Mukbil                                           Zahire-i Muradiye

  Sabuncuoğlı Şerafettin                                     Cerahname-i İlhan

  Ömer Şifai                                                          Miracul Şifa

  Ek Olarak;
•  
• Osmanlı Devleti klasik dönemde her alanda olduğu gibi bilim ve teknoloji alanında daçağdaş olan Avrupalı devlet­lerden daha üstündü. Bu üstünlüğü 17. yy.’a kadar devam etmiştir. Osmanlı Devleti’nde medreselerde İslami bilimler ile pozitif bilimler bir arada okutuluyordu.
•  
• Osmanlı Devleti’nde bu iki alanda da çok önemli bilginler yetişmiştir. Önemli bilim adamları şunlardır:
•  
• Kadızade-i Rumi: Matematik ve astronomi alanında çalış­malar yapmıştır. Ali Kuşçu, Kadızade-i Rumi’nin öğrencisidir.
• Molla Fenari: Osmanlı Devleti’nin ilk şeyhülislamıdır. Man­tık, Matematik, Astronomi ve dini bilimler alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır.
• Ali Kuşçu: Ünlü Matematik ve astronomi bilginidir. Semerkant’ta doğmuştur. Timur’un torunu Uluğ Bey’in hükümdarlığı sırasında Semerkant’ta bulunan rasathane’nin (gözlemevi) Müdürlüğünü yapmıştır. Uluğ Bey’in ölümünden sonra Fatih Sultan Mehmet’in daveti ile İstanbul’a gelerek Ayasofya Medreselerinde matematik ve astronomi dersleri vermiştir.
•  
• En önemli eserleri: Risale fi’l Fethiye (Fetih Risalesi), Risale-Hisap (Matematik Risalesi), Risale Fi’l Hey’e (Astronomi Risalesi)’dir.
•  
• Piri Reis: Ünlü Türk denizcisi ve coğrafyacısıdır. “Kitab-Bahriye (Denizcilik Kitabı)” adlı eseri ve çizdiği dünya haritaları ile bilinen Piri Reis, OsmanlıDonanmasında komutan olarak görev yapmıştır. Hint-Deniz Seferlerine katılan Piri Reis Portekizlilere karşı savaştı. 1554 yılında donanmayı Basra Körfezi’nde bırakıp döndüğü için suçlu görülerek idam edildi.
•  
• Piri Reis’in 1513 ve 1528 yıllarında çizdiği iki dünya harita­sında Amerika Kıtası‘nı, Atlantik Okyanusu’nu, Afrika kıyıla­rını ve diğer pek çok ayrıntıyı büyük bir isabetleçizmiştir. Ayrıca Antarktika Kıtası‘nı keşfinden yaklaşık 350 yıl önce haritasında belirtmiştir.
•  
• Seydi Ali Reis: Ünlü Türk denizcisidir. Osmanlı Donanma­sında komutan olarak görev yapmıştır. Hint-Deniz Seferle­rinde Portekizlileri mağlup etti. Yoğun fırtına sebebiyle Hindistan kıyılarına kadar sürüklendi. Askerleri ile yaya olarak uzun süren bir yolculuktan sonra İstanbul’a döndü. Bu yolculuğu sırasında gözlemlediklerini ve yaşadıklarını "Mir’at’ül Memalik" (Memleketlerin Aynası) adlıeserinde toplamıştır.
•  
• Kâtip Çelebi: Tarih, coğrafya, astronomi alanında yaptığı çalışmaları ile tanınan 17. yy.’ın en önemli Türk bilginlerin­den biridir. Çalışmalarında pozitif bilimlerin önemini vurgu­lamış, medreselerden fen bilimlerinin çıkartılmasını eleştir­miştir.
•  
• En önemli eserleri: Keşfü‘z-Zünun (Bibliografya), Fezleke (Tarih), Cihannüma (Coğrafya), Tuhfetü‘l Kibar fi Esfar’l Bihar (Denizcilik Tarihi)
•  
• Evliya Çelebi: Ünlü Türk gezginidir. IV. Murat döneminde devlet hizmetine girdikten sonra yaklaşık elli yıl boyunca Anadolu, Rumeli, Mısır, Kırım, Hicaz, Irak, Suriye, Arnavut­luk, Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan, Begrat, Azerbaycan gibi Osmanlıtoprakları ile komşu ülkeleri gezmiştir. Bu gezile­rinde gözlemlerini ve yaşadıklarınıon ciltten oluşan "Seya­hatname" adlı eserinde toplamıştır.
•  
• Matrakçı Nasuh: Matematik, geometri, tarih ve coğrafya alanında çalışmaları ileünlü Türk bilginidir. Aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin ünlü minyatür sanatçılarından biridir.
•  
• Kemal Paşazade (1468-1534): Tarih alanında yaptığı çalışmaları ile bilinen Osmanlı şeyhülislamıdır. En önemli eseri "Tevarih-i Ali Osman"dır.
•  
• Akşemsettin: Fatih Sultan Mehmet’in hocasıdır. Hem dini hem de pozitif bilimler alanlarında önemli çalışmalar yap­mıştır.
•  
• Ünlü Tarihçiler
•  
• *        Kemal Paşazade
• *        Âşık Paşazade
• *        Naima
• *        Hoca Saadettin
•  
• Naima (Tarih): Osmanlı Devleti’nde devletin resmî tarihçi­sine "Vakanüvis"denirdi, ilk Osmanlı vakanüvisi Naima Efendi’dir.
• Osmanlı Döneminde yetişen diğer bilim adamları:
•  
• *        Sinan Paşa à Matematik
• *        Takiyüddin àAstronomi
• *        Altunizade à Tıp Cerrah
• *        Mehmet Paşa à Tıp
• *        Âşık Paşazade àTarih